ویژگی های آهنگ های دشتی و تفاوت با سایر آهنگها

آهنگ های دشتی به آهنگ هایی گفته می شود که در مناطق دشتی ایران مانند خوزستان، بوشهر، فارس و چهارمحال و بختیاری خوانده می شوند. این آهنگ ها معمولا با سازهایی مانند نی، دف، تنبور و دوتار اجرا می شوند و مضامین غمگین، عاشقانه، اجتماعی و مذهبی دارند. برخی از خوانندگان مشهور آهنگ های دشتی عبارتند از:

• محمدرضا شجریان که با صدای قوی و پرطنین خود توانسته است آواز دشتستانی را به صورت حرفه ای و با رعایت قواعد موسیقی ایرانی اجرا کند. برخی از آثار معروف او عبارتند از: ساز و آواز دشتستانی، دیدی ای دل، صحرای دل و تو که نازنده بالا دلربایی.
• همایون شجریان که پسر محمدرضا شجریان است و در خواندن آواز دشتستانی به پدر خود اقتباس کرده است. او نیز با صدای گیرای خود توانسته است طرفداران زیادی را به خود جذب کند. برخی از آثار معروف او عبارتند از: مقدمه دشتی، چشم تر، چشم تر و چشم تر.
• فایز دشتستان که یک خواننده لر است و با صدای نالان و سوزناک خود توانسته است آهنگ های دشتستان را با رسایش بالا به گوش مخاطب برساند. برخی از آثار معروف او عبارتند از: سعید صالحی، به دنیا دل مبندید، آخ چو بلبل و فغونم.

ویژگی منحصر به فرد آهنگ های دشتی این است که از ملحقات دستگاه شور هستند و درجه پنجم گام شروع آن‌ها است. این گام متغیر است و در حدود یک ربع پرده بالا و پایین میرود که موجب ایجاد حالت حزن انگیز موجود در آواز است. بسیاری از ترانه‌ها و لالایی‌های محلی در ایران در آواز دشتی هستند. این آواز به‌طور سنتی بسیار غم‌انگیز است و حتی گوشه‌ای به نام «غم‌انگیز» نیز در ردیف این آواز وجود دارد. گوشه‌های تشکیل دهنده آواز دشتی عبارتند از: دشتستانی، حاجیانی، بیدگلی (یا بیدِکانی)، چوپانی، اوج، گیلکی، کوچه‌باغی، غم‌انگیز و سَمَلی.

تفاوت آهنگ های دشتی با سایر آهنگ ها

آهنگ های دشتستان با سایر موسیقی های ایران تفاوت دارد. برخی از تفاوت ها عبارتند از:

• آهنگ های دشتستان از ملحقات دستگاه شور دانسته می شوند و در مناطق دشتی ایران مانند خوزستان، بوشهر، فارس و چهارمحال و بختیاری خوانده می شوند. سایر موسیقی های ایران از دستگاه های مختلفی مانند چهارگاه، نوا، راست، عراق و اصفهان استفاده می کنند و در مناطق مختلف ایران مانند آذربایجان، کردستان، خراسان، گیلان و مازندران خوانده می شوند.
• آهنگ های دشتستان بسیار غم‌انگیز هستند و حتی گوشه‌ای به نام «غم‌انگیز» نیز در ردیف این آواز وجود دارد. از این آواز در تعزیه بسیار استفاده می‌شود که هم به دلیل حس غم‌انگیز آن و هم به دلیل گوش‌آشنا بودن دشتی در فرهنگ موسیقی محلی ایران است. سایر موسیقی های ایران حالات مختلف را بیان می کنند و در مناسبت های گوناگون مثل نوروز، رمضان، صلوات‌خوانی و مداحی استفاده می شوند.
• آهنگ های دشتستان با سازهای خاص خود اجرا می شوند که عبارتند از: نی، دف، تنبور و دوتار. سایر موسیقی های ایران با سازهای گوناگون خود اجرا می شوند که عبارتند از: سه تار، سنتور، کمانچه، تار، عود، سرود و قانون.

محل برگزاری خوانندگان آهنگ دشستان

بسته به نوع موسیقی و خواننده، محل برگزاری کنسرت های خوانندگان دشتستان ممکن است متفاوت باشد. اما یکی از مهم ترین و پرطرفدارترین محل های برگزاری کنسرت در تهران، تالار وزارت کشور است که در میدان فاطمی واقع شده و دارای ظرفیت ۵۰۰۰ نفر است. این تالار میزبان کنسرت های متعددی از خوانندگان پاپ، سنتی و دشتستان بوده است. برای مثال، محسن یگانه، پرواز همای، آرون افشار، علیرضا طلیسچی و فرزاد فرزین از جمله خوانندگانی هستند که در این تالار اجرا داشته اند.

حتی برخی از خوانندگان دشتستان در کنسرت های بین المللی شرکت می‌کنند. یکی از معروف‌ترین و موفق‌ترین خوانندگان دشتستان که در سطح جهانی شهرت دارد، تارکان است که در سال‌های گذشته در کشورهای مختلفی از جمله آلمان، فرانسه، روسیه، آمریکا و مکزیک کنسرت داده است. تارکان با آهنگ‌هایی مانند شیماریک، بوسه، دودولو و اوزگورلوم در چارت‌های موسیقی بین‌المللی رتبه‌های بالایی کسب کرده و جوایز متعددی از جمله جایزه موسیقی جهانی را دریافت کرده است.

البته تارکان تنها خواننده دشتستان نیست که در کنسرت های بین المللی حضور داشته باشد. برخی از خوانندگان دشتستان دیگر نیز در سال‌های اخیر در کشورهای همسایه و منطقه‌ای مثل قزاقستان، آذربایجان، عراق و ترکمنستان کنسرت داده‌اند. برای مثال، آروین، آیدا، آیدین، آیدا و آیدا از جمله خوانندگان دشتستان هستند که در این کشورها اجرا داشته‌اند.